చల్లగాలిలో యమునాతటిపై శ్యామసుందరుని మురళి

రచన: బాలాంత్రపు రజనీకాంత రావు

స్వరకల్పన: సాలూరు రాజేశ్వర రావు
పాడినది: సాలూరు రాజేశ్వర రావు

ఆలోచనామృతమును ఆపాతమధురంగా అందించగల బయకారులలో ఎన్నదగిన వ్యక్తి రజనీకాంతరావు గారు. ఆయన్ని గురించి తెలుసుకోవాలంటే అజో-విభొ-కందాళం ఫౌండేషన్ వారి ప్రతిభా వైజయంతి చదవండి.

చల్లగాలిలో యమునాతటిపై
శ్యామసుందరుని మురళి!
మురళి, శ్యామసుందరుని మురళి

ఉల్లము కొల్లగొనే మధుగీతులు
మెల్లమెల్ల చెవి సోకునవే
చల్లగాలిలో!

తూలి వ్రాలు వటపత్రమ్ములపై
తేలి తేలి పడు అడుగులవే!
పూలతీవ పొదరిల్లు మాటు గా
పొంచిచూచు శిఖి పింఛమదే
చల్లగాలిలో!

తరువు తరువు కడ డాగి డాగి
నన్నరయు కన్నుగవ మురుపులవే
మురిసి మురిసి, నా వెనుక దరిసి
కనుమూయు చివురు కెంగేళులివే
మూయు చివురు కెంగేళులివే
చల్లగాలిలో యమునాతటిపై
శ్యామసుందరుని మురళి!
మురళి, శ్యామసుందరుని మురళి

అరయు: గమనించు; డాగి: దాగి; కన్నుగవ: కనుదోయి, (రెండు) కళ్ళు; మురుపు: సంతోషాతిశయము; కెంగేలు: కెంపు+కేలు - అరచెయ్యి

నీలాలు కారేనా, కాలాలు మారేనా

చిత్రపటము: ముద్దమందారం (1981)
రచన: వేటూరి సుందర రామ  మూర్తి
స్వరకల్పన: రమేష్ నాయుడు
పాడినది: ఎస్ పీ బాలసుబ్రహ్మణ్యం

నీలాలు కారేనా, కాలాలు మారేనా
నీ జాలి నే పంచుకోనా, నీ లాలి నే పాడలేనా?
జాజి పూసే వేళ, జాబిల్లి వేళ
పూలడోల నేను కానా
నీలాలు కారేనా, కాలాలు మారేనా
నీ జాలి నే పంచుకోనా, నీ లాలి నే పాడలేనా
జాజి పూసే  వేళ జాబిల్లి వేళ
పూలడోల నేను కానా

సూరీడు, నెలరేడు
    - సిరిగల దొరలే కారులే,
పూరిగుడిసెల్లో, పేదమనస్సులో
   - వెలిగేటి దీపాలులే!
ఆ నింగి, ఈ నేల
   - కొనగల సిరులే లేవులే,
కలిమి లేముల్లో కరిగే ప్రేమల్లో
   - నిరుపేద లోగిళ్ళులే

నీలాలు కారేనా కాలాలు మారేనా
నీ జాలి నే పంచుకోనా, నీ లాలి నే పాడలేనా
జాజి పూసే  వేళ జాబిల్లి వేళ
పూలడోల నేను కానా

ఈ గాలిలో తేలి వెతలను మరిచే వేళలో,
కలికి వెన్నెల్లో
   - కలల కన్నుల్లో కలతారిపోవాలిలే
ఆ తారలే తేరి తళతళ మెరిసే రేయిలో
ఒడిలో నీవుంటే, ఒదిగి పోతుంటే
   - కడతేరి పోవాలిలే

నీలాలు కారేనా కాలాలు మారేనా
నీ జాలి నే పంచుకోనా, నీ లాలి నే పాడలేనా
జాజి పూసే  వేళ జాబిల్లి వేళ
పూలడోల నేను కానా

నీలాలు కారేనా కాలాలు మారేనా
నీ జాలి నే పంచుకోనా, నీ లాలి నే పాడలేనా
జాజి పూసే  వేళ జాబిల్లి వేళ
పూలడోల నేను కానా

డోల: ఉయ్యాల బల్ల; వెత: వ్యథ; కలతారిపోవాలి: కలత + ఆరిపోవాలి (క్షోభ ఉపశమించాలి); కడతేరి: ఇక్కడ జీవితం గడిచిపోవాలనే అర్థం లో వాడబడింది. "కడతేరి" అంటే "సఫలమయ్యి" అని కూడా అర్థం ఉంది (బ్రౌణ్యం) - ఆ అర్థం కూడా పొసుగుతుంది.